Kangal köpeğini tasmaya alıştırma.
Yavru kangallarda tuvalet eğitimi.
Yavru kangalı bekçi olarak eğitme.
Yavru kangal köpeği evde bakılabilir mi?
Yavru kangal köpeğini çoban köpeği olarak yetiştirme!
Yavru kangal köpeğinin çocuk ve kadınlara karşı davranışları.
Yavru kangalları mamaya yemeye alıştırma.
Sırası ile bu merak konusu olan konuları açıklayalım.
1-)Kangal köpek yavrularında tasma ve gezdirme kayışına alıştırma.
Yavru kangal köpekleri fiziken büyük ırk köpekler sınıfına girmektedir. Köpeğinizi yetiştirirken onun fiziki özelliklerine dikkat etmelisiniz. Yavrudan başlayarak kangal köpekleri ara ara tasmaya ve gezdirmeye alışması gerekmekte. Beş altı aylık olan yavruya birden tasma ve gezdirme kayışı bağlamak onu tedirgin eder ve istemediği için ağrasif davranışlarda bulunabilir. Bunun için iki aylıktan itibaren boyun tasmasına üç ve dört aydan sonrada gezdirme kayışlarına alıştırılması gerekmektedir.
KANGAL KÖPEKLERİNDE EĞİTİM
Kangal köpekleri diğer köpek ırkları gibi eğitime gerek duyan bir köpek ırkı değildir. O nerde ne yapacanı bilen zeki bir köpek ırkıdır ancak bazı özel durumlar için eğitimden ziyade alışkanlıklar ön plana çıkmaktadır.
Kangal ve diğer köpek ırkları için temel eğitim kurallarından bazıları aşağıda sırlanmıştır.
a) Onlara yaptırmak istediklerimizi tek heceli kısa kelimelerle birlikte hareketlerle desteklemeliyiz
b) Tekrar öğrenme açısından olumlu etki yaratmaktadır. Bıkmadan yaptırmak istediğimizi tekrarlamalı ve sürekli aynı şeyi yapması için ona sabırla tekrarlatmalı.
c) Başarılı davranışları sonucu onu okşayarak ödüllendirmeli ve sevdiği şeyler yapılmalı
d) Yapmasını istemediğiniz şeyler için ona kızarak sertçe konuşmalı ve hayır sözcüğün ne olduğunu ona öğretmeli kesinlikle ona vurmamalı ve ya dövmemeli.
e) Köpekler için en önemli olan şey ona göstermiş olduğunuz sevgidir.
f) Zamanla köpeğiniz sizin davranışlarınızı öğrenerek sizin ne zaman kızdığınız ne zaman sevindiğinizi anlayabilir onlar çok zekidir, özellikle kangal köpekleri ırkındaki en üstün ve zeki türüdür.
KANGAL KÖPEKLERİNDE GELİŞİM SÜRESİ VE EĞİTİMİ
Kangallar yavru döneminde yani ortalama 5 yada 6 aylık iken temel basit eğitimleri almaya başlar bu dönemde tasmaya alışmaya kulübeye ve yemek yeme gibi temel şeylere alışmaya başlatılmalıdır.
KANGAL KÖPEKLERİNDE BELLİ AMAÇLAR İÇİN TEMEL EĞİTİMLERİ
Kangal çoban köpeği:
Kangal çoban köpeği için eğitime gerek duyulmaz onun genlerinde çoban köpeği özellikleri bulunmaktadır bunun için özelbir eğitime gerek duyulmaz. Sürü ile birlikte yetişen kangal köpekleri sürüyü çok güzel idare ederek onları en iyi şekilde tehlikelerden koruma içi güdüsüne sahiptir.
Alan koruması için yetiştirilen kangal köpekleri için korunacak alanda bulunması ve sadece bir kişi ilgilenerek onu diğer kişilerle arkadaşlık etmesi önlenmeli ve bulunduğu alana gelebilecek herkese için tehdit gözüyle bakması öğretilecek ve koşullanacaktır. Bekçi köpekleri kesinlikle cezalandırılmamalı bulunduğu alanı koruması bakımından koşullanmalıdır.
Kangal köpekleri öğrenme konusunda diğer köpek ırklara nazaran daha zeki ve çabuk öğrenme kabiliyetine sahiptir. Herhangi bir eğitimden geçmeselerde kendi görevlerini bilir ve yapması gerekeni en iyi şekilde yerine getirirler. Uzun eğitim süreçlerini sevmez özğürlüğü severler.
Köpek eğitimi, köpeğin insanla buluşup kaynaştığı günlerde başlamıştır. Köpek eğitiminin temel kaidesi insan- köpek ikilisinin psikolojik yönden anlaşmasıdır. Bu nedenle köpek eğiticisi, köpeğin anatomisini, fizyolojisini ve psikolojisini öğrenmeli ve eğitim uygulamalarını bu doğrultuda yapmalıdır.
Bütün köpekler ırk özelliklerinin gerektirdiği görevleri hiç eğitilmeden yaparlar. Örneğin bir çoban köpeği, eğitilmeden hayvanların korunmasını bilir. Av köpeği de aynı şekilde eğitilmeden, avın izini bulmakta ve çıkardığı seslerle onu izlemektedir. Yalnız ırk özelliği dışındaki görevleri yapabilmesi için köpeklerin özel bir eğitimden geçmesi gerekir.
Köpeklerden daha çok yararlanılmak amacıyla 1930 ‘lu yıllarda özel eğitim yöntemleri geliştirilmiştir. Özellikle askeri amaçla (bekçi, devriye, keşif ve benzeri gibi) hizmetlerde eğitilen köpekler Almanlar ve Ruslar tarafından birinci ve ikinci dünya savaşında kullanılmıştır. Amerika’da da 1942 yılında bu amaçla köpek eğitimi okulu açılmıştır.
Bugün bütün medeni ülkelerde askeri ve polisiye ve diğer amaçlarla köpek eğitim okulları mevcuttur.
Türklerde köpek eğitimi av köpeğinin eğitilmesiyle başlamıştır. Bunun dışında koyun sürülerini korumak amacıyla köpek eğittikleri bilinmektedir.
EĞİTİMDE ROL OYNAYAN FAKTÖRLER
Eğitimde insan ve köpek ilişkisinin rolü :
İnsan ve hayvanın gerek eğitim gerekse sportif faaliyetlerdeki çalışmalardaki başarıları birbirleri ile kurdukları ruhsal ilişkiye bağlıdır. Köpek eğiticisinin herhangi bir köpeği eğitebilmesi için, çok iyi bir psikolojik yapıya sahip olması gerekir. Kendisi ile köpeğin en iyi şekilde nasıl uyum sağlayacağını anlamalı ve bu nokta üzerinde önemle durmalıdır. Köpekte de bazı özellikler bulunmalıdır. Örneğin, bir köpek bedenen ve psikolojik yönden sağlıklı olmalı ve normal bir zeka, dikkat ve cesarete sahip olmalıdır.
Eğitimde kalıtımın rolü :
Her köpek ırk özelliklerini yavrularına kalıtsal olarak verir. Bir yavru köpek gelişme çağını tamamladıktan kısa bir süre sonra ana ve babadan gördüğü tüm hareketleri taklit eder.
Köpeğin özel yeteneklerinin rolü :
Köpeklerin koku alma duyuları hiçbir canlı ile kıyas edemeyecek kadar gelişmiştir. Eğitimde köpeğin bu özelliğinin rolü büyüktür. Çünkü köpekler kokusunu aldığı bir canlıyı asla unutmazlar.
Her canlı kendine has bir vücut kokusu çıkarır ve bu koku parmak izi gibi her canlıda ayrı özellikler gösterir. Örneğin, hiçbir insanın kokusu diğer insanlarla en ufak bir benzerlik göstermez.
Koku alma duyusu çok gelişmiş olan köpek, herhangi bir yere saklanmış bir kişiye, ona ait bir eşyayı koklattıktan sonra geçtiği yerleri izleyerek onu ortaya çıkarır. Kangal köpeğinde koku alma duyusu çok iyi gelişmiştir. Bu sayede sürüye yaklaşan kurt veya başka bir zararlının (hırsız vs) kokusunu daha uzaktayken müdahale ederek sürüyü korur.
Eğitimde Eğitici Personelin Rolü :
Köpek eğitimini yapacak kişinin en başta hayvanları sevmesi, sabırlı ve köpeklerden korkmayan, otoritesini hayvana kabul ettirebilecek birinin olması gereklidir. Eğitici köpeği sevmelidir. Köpeğin hareketlerinden, jestlerinden, bakışlarından veya ses tonundan ne istediğini anlamalı ve davranışlarını ona göre ayarlamalıdır. Köpek eğiticisi ani ve kesin kararlıdır. Bir emrin uygulanmasında nerede, ne zaman ve nasıl karar vereceğini mutlaka bilmelidir. Köpek eğiticisi korkak, çekingen ve tehlike karşısında görevi terk eden bir yapıda olmamalıdır. Aksine cesur, kararlı ve kendisi kadar köpeği de düşünen ve koruyan bir karaktere sahip olmalıdır.
Eğitici, karşısındaki canlının kendi düzeyinde bir beyin ve anlayış gücü olmadığını bilmeli ve onu eğitirken bir konuyu bir çok defa tekrarlamak zorunda kalacağını unutmamalıdır. Bu durumda asla sinirlenmemeli ve köpeğe kötü davranışlarda bulunmamalıdır. Köpek eğiticisi son derece sabırlı ve yüksek tahammül gücüne sahip olmalıdır.
KÖPEK EĞİTİMİNİN TEMEL KURALLARI
Köpek eğitiminde; köpeğin sahip olduğu yetenekler göz önüne alınarak ve köpeğin özelliklerine göre saptanması gerekir. Bu özellikler:
KANGAL ÇOBAN KÖPEKLERİNİN EĞİTİMİ
a) 0-6 AYLIK YAVRULARIN EĞİTİMİ
İlk olarak kendimizi onun dostu olduğuna inandırmak gerekir.Köpekle her an yakın bir ilişki içinde bulunmalıyız.Köpekler ,sevgi veya azarlama ifade eden ses ve hareketlerden etkilenen canlılardır. Köpek eğitiminde temel kural köpeği sevmek ve onunla dost olmaktır.Yavru bir aylıkken ele alınıp sevilmelidir.dört aylıktan sonra sevilen yavrular çekingen ve korkak olurlar.
Yavru Köpeklere İsim Vermek :
Yavru köpek ile dostluk kurduktan sonra ilk görevimiz ona isim vermektir. Köpeğin isminin tek veya en çok iki heceli olması gerekir.ona karşı daima bu isim kullanılmalıdır. Başlangıçta kararsızlık ve tereddüt hali görülür.Yalnız bu durum kısa sürede geçer. Köpek, adını kısa süre içerisinde benimser.
Yavru Köpeklere Düzenli Bir Yeme, İçme Alışkanlığını Kazandırmak :
Gelişi güzel beslenen,belirli bir yemek saati bulunmayan,günde birçok defa yiyecek verilen köpekler bütün yiyeceklere karşı ilgi duyarlar.Köpek sürekli bir şeyler yemek ister. Köpeğin yiyeceğini kendi yiyecek kabında,belirli yer ve zamanda belirli oranda yemesi,genel sağlık, sindirim ve boşaltım düzeninin yanı sıra,eğitimi üzerinde etkisi olumludur.
Köpeklerin Tasmaya Alıştırılması :
Köpeğin tasmaya yavru iken alıştırmak gerekir.Çünkü ergin hale gelmiş ve hiç tasma takmamış köpekleri tasmaya alıştırmak oldukça zordur.Bunun için yavruyu gözleri açılır açılmaz,yumuşak deriden yapılmış hafif bir tasma takılmalıdır.Daha sonra buna çok ince ve hafif zincir takılarak yavrunun zincire de alışması sağlanır.
Yavru Köpeklerin Duyu Organlarını Geliştirmek İçin Uygulanacak Egzersizler :
Köpekler özellikle hareketli ve parlak olan şeyleri büyük bir dikkatle izlerler.
Yavru Köpeklerin Kulubeye Alıştırılması :
Kangal köpekleri özgürlüğüne çok düşkündür.Bu nedenle sekiz haftalıkken yavrular mutlaka kafes veya barınağa konulmalı ve alıştırılmalıdır.
b) 6-12 AYLIK KÖPEKLERİN EĞİTİMİ
Yavru Köpeklere Eğitimi İle İlgili Sözcüklerin Öğretilmesi :
Yavru köpekler genellikle üç aylık oldukları zaman söylenen sözlerin % 75-88’ini anlar ve manasını değerlendirir.İlk iş olarak köpeğe tek kelimeden oluşan emirler ve bunların anlamı öğretilmelidir.Bu nedenle gel , git , bak , yat , kalk vb. gibi sözcükler öğretilir.
GEL sözcüğünün öğretilmesi:Yavru normal istirahat durumunda iken veya uzakta herhangi bir şeyle uğraşırken sert bir ses tonu ve ismi ile GEL diye seslenilmelidir.Bu esnada iki el birbirine vurularak veya sağ el bacağa vurularak ses çıkartılır.Çünkü her sözcük veya her emir mutlaka bir hareketle yapılmalıdır.
BAK sözcüğünün öğretilmesi :
BAK emri köpeğin dikkatini çekmek için verilir.Bak emri ile beraber baş ve orta parmaklarla bir şık sesi çıkartılır.
HAYIR sözcüğünün öğretilmesi:
Hayır sözcüğü köpeğin istenmeyen davranışları sonunda sert bir ses tonu ve ciddi bir tavır içinde kullanılmalı ve bu esnada işaret parmağı ileride gereken hareket yapılmalıdır.
İZLE (Takip) sözcüğünün öğretilmesi:
Köpek sol tarafa alınır.Köpeğin sağ omuzu eğiticinin sağ dizi ile aynı hizaya gelecek şekilde yürümesi veya oturması sağlanır.Köpek ileri veya geri kaldığı anda eğitici öne veya arkaya çıkarak yada köpeği öne veya arkaya çekerek ve her düzeltmede izle (Takip) sözcüğünü kullanarak emri tekrarlar.
KAL sözcüğünün öğretilmesi :
Yavru köpeğe KAL kelimesinin anlamını öğretmek için avuç içi köpeğin burun hizasına gelecek şekilde tek bir hareketle bu emir verilir.Kal emrini alan köpek , bulunduğu pozisyonu ikinci bir emre kadar bozmamalıdır. Kal emri her pozisyonda verilebilir.
YAT sözcüğünün öğretilmesi :
Köpeğin vücudu sahibinin veya eğiticinin vücuduna paralel ve sağ omuzu sol ayakla aynı hizada olacak pozisyonda köpeğin yatmasını sağladıktan sonra yat komutu tekrarlanır.Ayağa kalkmak için hamle yapmak istediğinde eğer kalkmasını istemiyorsak hayır komutunu tekrarlamalıyız.Bu komut la beraber kalk komutunu da öğretebiliriz.
OTUR sözcüğünün öğretilmesi :
Oturma eğitiminin köpeğe kazandırılmasında üç yöntem bulunmaktadır.
-Yedekte oturma eğitimi; köpek , eğitimi izle komutu ile yedekte başlar.Bir süre gidildikten sonra eğitici dur komutu ile birlikte sol elinin avuç içini köpeğin avuç içini köpeğin burnuna tutarak durdurur ve otur komutunu verir.Bunu yaparken , sol eliyle köpeği kalçasından aşağı doğru bastırır ve sağ elinde tuttuğu eğitim kayışını yukarı doğru çekerek oturmasını sağlar.
-Köpek, eğiticisinin karşısında iken yapılan oturma eğitimi; eğitici köpeğin bir metre kadar ötesinde karşısına geçer. Elini parmakları bitişik,avuç içi köpeğin burnu üstünde ve yere dönük olarak öne doğru uzatır.Bir ucunu sol elinde tuttuğu eğitim kayışına sağ ayağı ile basarak köpeğin oturmasını sağlarken otur komutunu verir.
-Serbest olarak yapılan oturma eğitimi ; eğitici , köpeğin eğitim kayışını çıkartarak onu karşısına alır.Sağ elini parmakları bitişik , avuç içi
köpeğin burnu üstünde yere dönük olarak öne doğru uzatarak otur emrini verir.
ARA-BUL sözcüğünün öğretilmesi:
bulması istenen nesne gösterilir ve koklatılır daha sonra saklanarak bulması istenilir.Sevdiği oyuncak ile oyun oynar gibi yapılırsa eğitim daha kolay ve zevkli hale gelir.
TUT sözcüğünün öğretilmesi;
köpeğe saldırma yeteneğini kazandırmak için bu emir öğretilir.Köpekler hareketli her maddeye karşı büyük bir ilgi duydukları için bu uygulamanın önce top ile yapılması uygun olur.
ATLA sözcüğünün öğretilmesi:
bu emir ile köpekten yüksek veya derin bir engelin atlayarak aşması istenmektedir.Atlama eğitimi eğiticinin köpek ile beraber hareketi yapması uygun olur.
Fiziki Gücü Geliştirme Çalışmaları :
Gerek bekçilik görevi yapacak ve gerekse askeri veya polisiye hizmetlerde çalıştırılacak köpeklerin üstün bir fiziki güce sahip olmaları şarttır . Bu amaçla uygulanan yöntemlerle köpeğin yalnız fiziki gücü değil aynı zamanda cesareti , dikkati ve kendine olan güveni de gelişir.Fiziki güç eğitimi özel olarak yapılmış çeşitli engeller üzerinde uygulanır.Bu engeller yükseklik, uzunluk, denge, tırmanma ve güven duygusu gibi yetenekleri artıracak çeşitli şekillerden oluşmaktadır.
c) 12-15 AYLIK KÖPEKLERİN EĞİTİMİ
Temel itaat ve ileri itaat eğitimlerindeki programlar bu dönemde eksiksiz olarak tatbik edilmelidir.
Temel itaat eğitimi :
Bu eğitimin amacı , her emri aynen uygulayan bir köpeğin ye- tiştirilmesidir. Temel itaat eğitimi köpek eğitiminin esasını teşkil eder.Burada köpeğe kazandırılan yetenek ile ilerideki özel eğitimlerin ve özel görevlerin başarılması sağlanmaktadır.
Temel itaat eğitiminde köpeklerde zincir tasma ve 150 cm uzunluğundaki sevk kayışı uygulanır.Bu eğitimin uygulaması iki aşamada yapılmaktadır.Birinci aşamada köpeğin yanında ve zincir tasmayla, ikinci aşamada ise köpekte sevk kayışı mesafesi kadar uzaktan emirler verilerek eğitim yapılır.Bu eğitimde kullanılan emirler köpeğe yavruluk döneminde sözcükler halinde öğretildiğinden dolayı , bu emirleri köpeğe daha kolay uygulatmamız mümkündür.
Temel itaat eğitiminde takip, hayır ve otur emirleri verilerek egzersizler yaptırılır. Ayıca otur kalk,yat ve sürün gibi emirlerle ilgili egzersizler zincir tasma veya 150 cm uzunluğundaki sevk kayışı kullanılarak yaptırılır.
İleri itaat eğitimi :
Köpek eğiticisinin, köpek üzerindeki etkisini artırmak ve köpekle eğitici arasındaki güveni geliştirmek için ileri itaat eğitimi yapılır.Temel itaat eğitiminde kullanılan 150 cm uzunluğundaki sevk kayışı yerine önce 9 m. uzunluğunda sevk kayışı kullanılır ve sonra köpek tamamen serbest bırakılarak eğitime devam edilir.Köpek verilen her emri çok uzak mesafelerden uyguladığı anda ileri itaat eğitiminde başarı sağlanmış olur.
Destek eğitimleri :
Köpeklerin fiziki güçlerinin geliştirilmesi ve genel bilgisini artıracak şekilde egzersizler yaptırılır.
15-18 aylık köpeklerin eğitimi :
Bu dönemde köpeklerin ileride alacakları görevler ile ilgili özel eğitimler uygulanır.
Kangal çoban köpekleri , uzun süre eğitime tabi tutulan diğer köpek ırkları ile mukayese yapıldığı zaman öğrenme kabiliyetleri bakımından onlardan daha üstün olduğu gözlenir.Kangal Çoban Köpekleri herhangi bir özel eğitimden geçirilmeksizin iç güdüsel olarak koyun sürülerini yönetirler. Kendi sorumlulukları altındaki koyunları en iyi şekilde korurlar.Kangal Çoban Köpeği, sahip olduğu özel yeteneklerinden dolayı koruma ve bekçi köpeği, devriye köpeği, keşif köpeği ve çoban köpeği olarak eğitimleri yapılır.
Koruma ve bekçi köpeği eğitimi :
Koruma ve bekçi köpeğinin görevi bir binayı, bir tesisi veya bir bölgeyi korumaktır.Korum ve bekçi köpeklerine bir kişi bakmalı ve başkalarıyla arkadaşlık kurması önlenmelidir. Sorumlu olduğu bölgeye giren ve yaklaşan herkese karşı şiddetli tepki gösterecek şekilde şartlandırılmalıdır.Koruma ve bekçi köpeği asla cezalandırılmamalıdır. Koruma ve bekçi köpeğinin eğitimi eğitimi, yabancı göreceği canlı cansız her şeye karşı saldırgan olacak şekilde yapılmalıdır.Köpek bir binayı bekleyecek ise, önce eğitimciyle beraber bu bina ve etrafını hergün enaz birkaç kez dolaşmalıdır. Köpeğin yiyeceği ve suyu bu bina çevresinde verilmelidir.Kulübesi de bekleyeceği bu binanın yakınında bir yerde olmalıdır.Koruma ve bekçi köpeğinin günlük eğitsel egzersizleri ve fiziki gücü artıracak egzersizleri aksatılmadan uygulanmalıdır.
Devriye Köpeği Eğitimi :
Devriye hizmeti, koruma ve bekçilik eğitimi görmüş köpeklerle yapılan özel bir görev türüdür.Bu görev genel olarak askeri, polis, cezaevi ve fabrika gibi alanlarda uygulanır.Bu gibi yerlerin gereği gibi korunması için devriye nöbetleri düzenlenir. Devriye köpekleri eğiticileri ile birlikte göreve çıkarlar.
Yalnız bunlar toplu olarak eğitim gördüklerinden gruptaki diğer eğiticileri ve köpekleri yakından tanırlar. Devriye köpekleri için gruptaki köpek eğiticileri dışında herkes yabancı daha açık ifade ile düşmandır.Bu nedenle devriye köpekleri bölgelerine giren bir yabancının kokusunu hemen hisseder ve eğiticilerine gereken işareti verir.Devriye görevi bölgenin taşıdığı özelliğe göre gündüz ve gece devamlı olarak yürütülür.Devriye görevi yapacak köpeklere görev alanları iyice öğretilir.Her köpeğe sürekli olarak aynı bölgede görev verilmelidir.Köpeklerin farklı bölgelerde görev yapmaları sağlanmalıdır. Devriye köpeği yetiştirilirken köpeğin sorumlu olduğu bölgeye yabancılar saklanarak eğitim yapılır.Bu uygulama korunacak bölgenin hemen her noktasında mutlaka yapılmalı ve köpek bu bölgeye girecek her yabancıyı haber verecek şekilde şartlandırılmalıdır. Uygulamalar gündüz ve gece olarak ayrı ayrı tatbik edilmelidir.
Keşif köpeği eğitimi :
Bu eğitimden amaç, yasak bölgeye girmesi muhtemel şüpheli kişilerin, elimizde en ufak bir ip ucu olmadan sadece köpeğin koku alma duyusundan faydalanarak bulunmalarını sağlamaktır.Keşif köpekleri yalnız eğiticisini ve birlikte görev yaptıkları diğer köpeklerin eğiticisini tanır. Bunun dışında herkes ve hatta her canlı onlar için yabancıdır. Keşif eğitimine rüzgar, arazi şartları, hava durumu ve zaman konusu gibi faktörler göz önünde tutularak hazırlanmalıdır.Ayrıca kokunun erişemeyeceği ölü noktalar da düşünülmeli ve eğitici bu etkenler doğrultusunda yönünü ve yöntemini ayarlamalıdır.Bunları dikkate alınmadan yapılacak keşif eğitimleri asla başarıya ulaşamaz.Keşif köpek eğitimi her gün 4 saat yapılmalıdır. Keşif köpeklerine kaybolan kayakçıların ve karda mahsur kalan araçların veya deprem gibi afetlerde de toprak altında kalanların bulunması gibi amaçlara yönelik görevler verilir.
Kangal köpekleri uzun süre eğitime tabi tutulan diğer köpek ırkları ile mukayese yapıldığı zaman öğrenme kabiliyeti bakımından, onlardan daha üstün olduğu gözlenir.